lavi - sanat - terapi - bağımlılık - danışmanlık - eğitim - kurumsal - atölye -farkındalık - çocuk - kitap - çocukkitap - sanatlaterapi - film - destek - depresyon

Ella Jane Fitzgerald (1917 – 1996)

Ella Jane Fitzgerald (25 Nisan 1917 – 15 Haziran 1996); entonasyonunun ve yorumunun kusursuzluğu, doğaçlamalarda bir trompet gibi kullanabildiği üç oktav aralığını aşan sesiyle yirminci yüzyılın en önemli ABD’li caz vokalistlerindendir.  

ABD’nin Virjinya eyaletinde doğan Ella Fitzgerald, kısa süre sonra boşanan annesiyle birlikte New York’a taşındı. Zor bir çocukluk geçirdi. Küçükken dansçı olmak istiyordu, sık sık dans yarışmalarına katılıyordu. 15 yaşında annesini bir araba kazasında kaybetti ve halasıyla Harlem’de yaşamaya başladı. 

Bir süre sonra evsiz kalan Ella, Harlem sokaklarında şarkı söylemeye başladı. Birçok  ses yarışmasına katılan sanatçının şansı 17 yaşında Appolo Tiyatrosu’nda katıldığı ve birinci olduğu yarışmayla döndü. Burada ünlü caz bateristi Chick Webb’le tanıştı ve haftalık 12.50 dolar karşılığında grupla beraber turneye çıktı. “Love and Kisses” ilk kaydı yapılan, “A-Tisket, A-Tasket” ise tanınmasını sağlayan parçalardır. Webb’in ölümünden sonra orkestranın başına geçti.

1941’de solo kariyerine başlayan  Fitzgerald 1950lerde Norman Granz’ın menajerliğiyle herkes tarafından tanınmaya başladı. Swing döneminin sona ermesi ve turnelere çıkan büyük orkestraların kapanışıyla birlikte Fiztgerald, ortaya çıkan Be-Bop akımından etkilenerek vokal tarzını değiştirdi. Aynı dönemde Scat tekniğini (kelimelerin olmadığı, anlamsız hecelerle emprovizasyon) geliştirdi. 

Ella, o süreçte sesini duyurmayı başarsa da önemli caz kulüpleri siyah ve kilolu olduğu için onu sahneye çıkarmak istemiyordu.  Ella’ya karşı büyük hayranlık besleyen Marilyn Monroe, Los Angeles’ın o zamanlar en meşhur kulübü olan Mocambo’da sahne almak isteyen Ella için kulübün sahibiyle bir anlaşma yaptı. 

Eğer Ella’yı sahneye çıkarırsa, her gece ön sırada oturacaktı ve başka ünlü arkadaşlarını da yanında getirecekti. Her gece ön koltukta yerini alan Monroe, Frank Sinatra, Judy Garland gibi arkadaşlarını da yanında getirdi. Bu kadar yıldız isme aslında gerek olmadığı rezervasyonlar tükenince fark eden kulüp sahibi, Ella’yı sahneye çıkarmaya devam etti.

1956’dan 1964’e kadar, 19 ciltlik bir dizi “şarkı kitabı”  (Great American Songbook) yayınlayan Fitzgerald, bu albümlerde Richard Rodgers, Cole Porter, George Gershwin, Duke Ellington, Jerome Kern, Irving Berlin ve Johnny Mercer gibi sanatçılardan 250’den fazla seçkin şarkıyı yorumladı. Albüm kayıtları devam ederken uluslararası turnelere de çıktı.

Elli yedi seneyi aşan kariyerinde 13 Grammy Ödülü ile ABD başkanları Ronald Reagan (Ulusal Sanat Madalyası) ve George H. W. Bush (Özgürlük Madalyası) tarafından verilmiş iki ayrı ödüle sahip oldu. 

Fitzgerald uzun kariyeri boyunca ünlü birçok müzisyenle yan yana çalıştı. Trompetçi ve caz vokalisti Louis Armstrong, gitarist Joe Pass ve orkestra şefleri Count Basie ve Duke Ellington bunlardan bazılarıdır. Son kaydını 1989’da yaptı, 1991 yılında da son konserini verdi.

Hayatı boyunca diyabetle savaştıktan sonra 1993 senesinde iki bacağı da  ampute edildi ve hayatına tekerli sandalyeyle devam etmek zorunda kaldı. Diğer sağlık sorunlarından dolayı hastanede geçirdiği günlerden sıkılıp, son günlerini oğlu ve torunuyla geçirmek isteyen Fitzgerald 1996 yılında 79 yaşında Beverly Hills’deki evinde hayata veda etti.